Qonaqpərvərlik

   İslam dini qonaqpərvərliyi yüksək dəyərləndirən bir dindir. Qonağa hörmət və yaxşı davranış İslam əxlaqının və müsəlman cəmiyyətinin əsas prinsiplərindən biridir. Qonaq Allahın bir neməti kimi qəbul edilir və ona xidmət etmək, ehtiyaclarını qarşılamaq müsəlman üçün savab işlərdən sayılır.

Qurani-Kərimdə Qonaqpərvərlik

Qurani-Kərimdə qonaqpərvərlik nümunəsi Hz. İbrahimin (ə) hekayəsində qeyd olunub. Allah-Təala buyurur:

“İbrahimin hörmətli qonaqlarının xəbəri sənə gəlib çatdımı? Onlar onun yanına gəlib salam verdilər. O da salam verdi və (öz-özünə) dedi: “Bunlar tanımadığım insanlardır!” O, dərhal ailəsinin yanına qayıdıb kök bir buzov gətirdi.”(Zariyat, 26). Bu ayədən aydın olur ki, qonaq gələndə onu mehribanlıqla qarşılamaq, ona ikram etmək İslam əxlaqının mühüm bir hissəsidir. Hz. İbrahim (ə) qonaqlarına dərhal yemək hazırlamış və onlarla mehriban davranmışdır.

Qonağa münasibət və ədəb qaydaları

İslamda qonağa münasibətlə bağlı bir sıra əxlaqi qaydalar mövcuddur:

            1.         Qonağı xoş üzlə qarşılamaq – Qonaq gələndə onu mehribanlıqla qarşılamaq və gülərüz olmaq İslam əxlaqına uyğundur.

            2.         Qonağa ikram etmək – Mümkün qədər yaxşı yemək və içkilər təqdim etmək tövsiyə olunur. Hətta az imkanlı olsa da, ev sahibi əlindən gələn ən yaxşısını etməlidir.

            3.         Qonağın gəlişinə sevinmək – Müsəlmanlar qonağı yük kimi yox, Allahın bir lütfü kimi qəbul etməlidirlər.

            4.         Qonağın rahatlığını təmin etmək – Ona rahat yer vermək, istirahəti üçün şərait yaratdılmalıdır.

            5.         Qonağa hörmət etmək, lakin onu yormamaq – Qonağı çox sual-cavabla yormamaq, onu sıxıntıya salmamaq tövsiyə olunur.

            6.         Qonağı üç gün qəbul etmək – Peyğəmbərimiz (s) buyurub: “Qonaq üç gün hörmətlə qəbul edilməlidir. Üç gündən sonra artıq sədəqə sayılır.”

İmam Sadiq (ə) buyurur: “Qonağa xidmət etmək və onu sevincli görmək möminin əlamətlərindəndir.” (Bihar əl-Ənvar, c. 71, səh. 365)

İmam Baqir (ə) buyurmuşdur: “Qonağa üç şey təqdim edilməlidir: Şirin söz, geniş yer və yaxşı yemək.” (Müsnədül-İmam Baqir)

Qonağın da öz növbəsində yerinə yetirməli olduğu qaydalar var:

            •          Qonaq ev sahibini narahat etməməli, ona yük olmamalıdır.

            •          Ev sahibinin imkanlarını nəzərə almalı, ondan artıq nəsə gözləməməlidir.

            •          Qonaq gedərkən ev sahibinə dua etməlidir.

Əhli-Beytin(ə) həyatında qonaqpərvərlik nümunələri

1. İmam Əli (ə) və Fatimə (s.ə) Qonaqpərvərliyi

            Bir gün bir yoxsul onların qapısını döydü və yemək istədi. İmam Əli (ə) və Həzrət Fatimə (s.ə) uşaqlarının yeməyini yoxsula verdilər və özləri ac qaldılar. Bu hadisə Qurani-Kərimdə “İnsan” surəsində təriflənmişdir:

“Onlar (möminlər) yeməyi Allah sevgisinə görə yoxsula, yetimə və əsirə verərlər.”

(İnsan, 8)

• Rəvayət olunur ki, İmam Sadiqin (ə) evi həmişə qonaqlarla dolu olardı. O, qonaqlara şəxsən qulluq edər, onlarla mehriban danışar və hər zaman onların rahatlığını təmin edərdi.
• İmam Rza (ə) qonaqlara öz əli ilə yemək çəkər və onları xüsusi ehtiramla qarşılayardı. O, buyurardı: “Qonaq Allahın bizə bir hədiyyəsidir. Ona dəyər verin.”

   Nəticə: İslam dini qonaqpərvərliyi yüksək tutaraq insanları bu gözəl əxlaqı yaşatmağa çağırır. Qonağa hörmət göstərmək, ona yaxşı davranmaq həm dünya, həm də axirət üçün böyük savabdır. Müsəlmanlar qonaqpərvərlik ənənəsini qoruyub saxlamalı və bu gözəl əxlaqı yaşatmalıdırlar. Əhli-Beyt qonaqpərvərliyi həyatlarının ayrılmaz hissəsi etmiş və bizi də bu gözəl əxlaqı yaşamağa təşviq etmişlər. Onların buyurduqları və yaşadıqları nümunələrdən görürük ki, qonaqpərvərlik təkcə sosial bir ənənə deyil, həm də iman və əxlaqın göstəricisidir:

1. İmam Əli (ə) buyurur: “Qonaq evinə bərəkət, ailəsinə rəhmət və ruzisinə genişlik gətirər.” (Ğurar əl-Hikəm, 5262)
2. İmam Sadiq (ə) buyurur: “Bizim tərəfdarlarımızın (şiələrin) əlamətlərindən biri də qonaqpərvər olmalarıdır.” (Əl-Kafi, c.2, s.67)
3. İmam Baqir (ə) buyurur: “Qonağın haqqı budur ki, onun qarşısına çıxıb onu mehribanlıqla qarşılayasan, yemək süfrəsinə dəvət edəsən və gedənə qədər ona hörmət göstərəsən.” (Biharül-Ənvar, c.78, s.227)
4. Peyğəmbər (s) buyurur: “Qonağa sevgi göstərən kəs, Allaha sevgi göstərmiş kimidir.” (Biharül-Ənvar, c.16, s.244)
5.  İmam Əli (ə) buyurur: “Qonağı sevindirən şəxsin imanı kamil olar.” (Ğurar əl-Hikəm, 5268)
6. İmam Sadiq (ə) buyurur: “Evinizə qonaq gəldiyi zaman bilin ki, Allah ruzinizi artırmaq istəyir.” (Əl-Kafi, c.2, s.68)
7. İmam Baqir (ə) buyurur:“Qonağın haqqını tapdalayan insanın ruzisi azalar və həyatı çətinləşər.” (Biharül-Ənvar, c.78, s.229)
8. İmam Əli (ə) buyurur: “Qonaqpərvərlik ən üstün əxlaqdır və Allahın bəyəndiyi sifətlərdəndir.” (Ğurar əl-Hikəm, 5270)

Şəriət güzgüsü kitabından