Dünya sevgisi

   Dünya sevgisi, insanların həyatlarında ən çox qarşılaşdıqları və mübarizə apardıqları məsələlərdən biridir. İslamda, dünya sevgisinin necə olması, nələrə yol açacağı və bu sevgidən necə qaçınmaq lazım olduğu barədə çoxsaylı təlimatlar mövcuddur. İslam, dünya ilə bağlı münasibətimizi düzgün formalaşdırmağa və Allahın hidayəti ilə həyatımızı yönləndirməyə çağırır. Bu məqalədə dünya sevgisinin əsl mənası, onun İslamda yeri və bu barədəki Quran ayələri ilə Əhli-Beytdən olan hədisləri ətraflı şəkildə izah edəcəyik.

   İnsanlar, materialist dünya və onun cəlbedici zərərləri ilə qarşılaşdıqca əksər vaxtlarda bu sevgiyə məğlub olurlar. İslam isə, dünya sevgisinin yalnız bir vasitə olduğunu və əsl məqsədin axirət olduğunu bildirməklə, insanları bu sevgiyə aldanmamağa çağırır.

   Qurani-Kərimdə dünya sevgisi ilə bağlı çoxsaylı ayələr vardır. Bu ayələr insanların diqqətini çəkir və onlara dünya malının əhəmiyyətini doğru şəkildə qiymətləndirməyi öyrədir:

1. “Dünya həyatının ancaq bir oyun və əyləncə olduğunu bilirsiniz. Əgər iman gətirərsiniz və yaxşı işlər görərsinizsə, Allah sizə qarşı mərhəmətini göstərər. Lakin əgər küfr edərsinizsə, onda sizə olan Allahın cəzalandırması çox şiddətli olar.” (Muhəmməd, 36)
2. “Dünya həyatının zövqləri yalnız bir xəyaldır. O, bir müddət üçün verilmişdir. Onlar yalnız bir nəfsin arzularıdır.” (Əl-Ən’ām, 32)
3. Allah-təala Qurani-kərimdə buyurur: “Ey iman gətirənlər, mal-dövlətiniz və övladlarınız sizi Allah zikrindən yayındırmasın! Və kim belə etsə (Allahı unutsa), belələri (əsl) ziyankarlardır”. (Munafiqun surəsi, ayə 9).
4.  “Bilin ki, mallarınız və övladlarınız imtahan vasitəsidir və həqiqətən böyük mükafat, məhz Allahın yanındadır”. (Ənfal surəsi, ayə 28).
5. “Ey insanlar! Bilin ki, sizin malınız və övladlarınız yalnız bir imtahan vasitəsidir və Allahın hədiyyəsi olan mükafatlar daha böyükdür.” (Təğabün, 15)

   Bu ayələr dünya həyatının müvəqqəti olduğunu, dünyanın və dünya malının keçici olduğunu göstərir vurğulayır və insanları dünyaya olan bağlılıqdan çəkindirərək axirətə olan diqqətin daha önəmli olduğunu bildirir. Bu mövzu haqqında Əhli Beytdən(ə) gələn rəvayətlərin bəzilərinə nəzər salaq:

             1.         İmam Əli (ə) buyurur: “Dünya sevgisi, bütün pisliklərin başıdır. Onun ardınca gedən şəxs, axirətə qovuşmaqdan uzaqlaşar.” (Nəhcül-Bəlağə, hikmət 200)

            2.         İmam Sadiq (ə) buyurur: “Dünya sevgisi, bədənin ən zəhərli xəstəliyidir. Ona düşkün olan, qəlbində Allahın sevgisindən yer qalmaz.” (Biharül-Ənvar, c. 78, səh. 296)

             3.         İmam Əli (ə) buyurur: “Dünya, keçici və fani bir yerdir. Ona görə də dünya sevgisi, insanı əbədi xoşbəxtlikdən məhrum edər.” (Nəhcül-Bəlağə, hikmət 78)

            4.         İmam Baqir (ə) buyurur: “Dünyaya bağlanmaq, insanın qəlbini azdırar. Onun ardınca gedən, həqiqətə yaxınlaşmaqda çətinlik çəkər.” (Biharül-Ənvar, c. 70, səh. 150)

            5.         İmam Sadiq (ə) buyurur: “Dünya sevgisi, bədənin ən gözəl paltarını geyməkdən daha alçaldıcıdır. Çünki bu paltar keçicidir və onu çıxarmaq lazımdır.” (Əl-Kafi, c. 2, səh. 413)

            6.         İmam Əli (ə) buyurur: “Dünya sevgisi, möminin qəlbində bir xəstəlik yaradar və o xəstəlik heç bir müalicə ilə sağalmaz.” (Ğurarül-Hikəm, hədis 2150)

            7.         Peyğəmbər (s) buyurur: “Dünya sevgisi, insanların ən çox üzləşdiyi təhlükədir. Dünya üçün çalışmaq, axirətə olan diqqəti azaldar.” (Biharül-Ənvar, c. 75, səh. 125)

   Müqəddəs Quran ayələri və Əhli Beytdən(ə) gələn hədis və rəvayətlərə nəzər saldıqda, dünya sevgisinin insanı necə aldatdığını və ona xidmət etməyin nə qədər təhlükəli olduğunu anlamaq mümkündür. Bu fikirlər, insanın dünya sevgisinin yalnız zahiri gözəlliklərinə aldanmaması və onun fəsadlarını görməsi lazım olduğunu göstərir. Bunun ən gözəl göstəricilərindən biri İmam Hüseynin(ə), Karbala hadisəsidir. O, dünyanın və dünya malının keçici və aldatıcı olduğunu dərk edərək, özünü və ailəsini Allah yoluna fəda etmişdir. Baxmayaraq ki, zərrə qədər dünya sevgisilə hərəkət etsə, özündən başqa həm ailəsini həm də yaxın dostlarını ölümdən qorumuş olardı. Lakin qəlbi Allah eşqiylə dolu olan birisinin heç zaman dünya üçün Allahın əmrindən çıxılmasının doğru yol olmadığını göstərdi. Qısa bir müddətlik dünya arzusu, dövrünün zalım xəlifəsinin və onun tərəfdarlarının nə cür bir işə sövq etdiyindən hər kəs xəbərdardır. Qısa bir dövr üçün hakimiyyət arzusuyla əlini Allahın ən sevimli bəndəsinin qanına bulayan kimsələr indi hardadı?! Adları yüzillərdir nifrət və lənətlə çəkilməkdədir. Lakin Kərbəla çölündə Allahın razılığı üçün canını qurban edənlər hələ milyonlarla insanın ziyarət yeridir. Kərbəla hadisəsi dünya və ya axirət sevgisi seçimi üçün ən gözəl nümunədir. Dünyanı qazanmağın nə qədər müddət işə yarayacağı bəlli olmadığı halda, axirətin səadətinin əbədi olacağını vəd edən Allahın əmrlərindən üz çevirmək niyə?! Xəlifəlik, məmurluq, bir neçə qızıl eşqinə əlini Əhli Beyt(ə) qanına bulayanlar yüzilliklər keçsə insanların nifrəti və lənətilə yad edilsə də, Allah yolunda şəhid edilənlər hələ də o dövrdən çox uzaq bir dövrdə dünyaya gələn insanların belə hidayət mənbəyidir.

   Nə dünya, nə də dünyanın malı heç kəs üçün əbədi deyil. Əgər elə olsa buna ən layiq insanlar Allahın Peyğəmbərləri(ə), övliyalar və İmamlar(ə) olardı. Onların belə müvəqqəti yaşadığı dünyanı , sanki əbədi yaşayacaqmış kimi bilib ona xidmət edənlərin aqibəti yaxşı deyil. Mömin üçün dünya sadəcə bir sınaq yeridir, ancaq kafir üçün isə dünya bütün məmnuniyyətləri ilə doludur. Çünki mömin ləzzətlərin müvəqqəti olanına yox, əbədi olanına talibdir.

   İslam dünya həyatını pisləmir. Dünya axirət üçün əkin yeridir deyə buyurulub. Yəni bizlər axirətdəki yerimizi, məqamımızı bu dünya vasitəsilə abad və ya bərbad edirik. Odur ki, dünya haqqında düzgün fikirdə olmağımız çox önəmlidlir. Əlbəttə mömin öz həyatı, ailəsi və yaxınları üçün yaxşı şərait yaratmaq üçün çalışmalıdır. Bir şərtlə ki, bu işləri Allahın razılığını qazanmaq qəsdilə etsin, nəinki dünyanı qazanmaq. Dünya, indiyə qədər onu qazanmaqçun çalışan milyardlarla insanı həlak etmişdir. Lakin həyatlarını Allahın razılığını qazanmaq üçün sərf edənlərin cismləri yer üzündə qalmasa da adları hələ də insanların qəlbində yaşamaqdadır və bu hal dünyanın son gününə qədər də davam edəcəkdir. Dünyadan doğru şəkildə istifadə edənlər Allahı tanıyan və Onun razılığını qazanmağa çalışanlardır. Məsələn bol sədəqə vermək, insanlara fayda vermək, çətinlikdə olanlara dəstək olmaq üçün də dünya malını qazanmaq olar. İslam bizlərə dünya malından uzaq durmağı tapşırmır. Sadəcə incə sərhəddi qorumaq lazımdır. O sərhəd də bundan ibarətdir ki, dünyanı qazanmaq üçün çalışasan, lakin bunu axirətin və Allahın razılığı yolunda çalışmaq üçün edəsən. Dünyanın məhəbbəti qəlbə daxil olsa, o qəlbi viran qoyar və insanı axirət sevgisindən uaqlaşdırar.

   Əhli-Beyt, İslamda ən yüksək mənəvi və əxlaqi dəyərləri təmsil edir və onların sözləri, dünya sevgisi və onun zərərləri ilə bağlı dərslər verir. Məsumlar(ə), dünya malına və ona olan sevgiyə qarşı çoxsaylı hikmətli və maarifləndirici hədislər söyləmişlər. Aşağıda bu mövzuda Əhli-Beytdən(ə) olan bir neçə hədisi də təqdim edək:

            1.         İmam Əli (ə) buyurur: “Dünya, özünə qovuşmağa can atan bir insandır; ona azad olan birinin qarşısında heç bir əngəl yoxdur. Amma dünya, axirətə etibar edərək onunla aldanan bir insana ziyan verər.” (Nəhcül-Bəlağə, Hikmət 231)

Bu hədisdə İmam Əli (ə) dünya malının müvəqqəti və aldatıcı olduğunu bildirir və insanın dünya ilə münasibətini düzgün qurmasını təklif edir.

            2.         İmam Əli (ə) buyurur: “Dünyaya olan sevgini tərk et, o sənə sıxılaraq yaxınlaşacaq və sən onu az tapmaq istəyəcəksən.” (Nəhcül-Bəlağə, 90)

            3.         İmam Hüseyn (ə) buyurur: “Dünya, mömin üçün zindandır. Kim bu dünyada Allahın əmrlərinə itaət edər, onun nəfsini təmizləyər və axirətə yönələrsə, o, azad olacaqdır.” (Bihar al-Anvar, 78)

            4.         İmam Sadiq (ə) buyurur: “Dünya malına olan bağlılıq, insanın Allahla olan əlaqəsini zəiflədir. Kim dünya malını çox sevərsə, axirətə olan bağlılığı zəifləyər.” (Al-Kafi, 2/254)

            5.         İmam Əli (ə) buyurur: “Dünya malı, insanın arzusuna düşdükcə ona daha da böyük bir ehtirasla bağlanar. Həqiqətən, dünyaya bağlanmaq, axirətə olan yolunu bağlar.” (Nəhcül-Bəlağə,  241)

Şəriət güzgüsü kitabından